De derde deugd: wijsheid. 'Als ik de wijsheid in pacht had?'

Van het orakel van Delphi kreeg Socrates te horen dat hij de meest wijze man op de aardbol was. Maar wijs als hij was, kon Socrates het haast niet geloven en ging op onderzoek uit.

In een strip van Paul Faassen over de weelderige tijd waarin we leven, zegt de ene rat tegen de andere: “Jaa, je houdt veel tijd over voor zelfontplooiing!”. Waarop de ander reageert: “Neuken bedoel je”. Wat is het toch in ons mensen? Alsmaar dromen over zelfontplooiing, om te stranden bij het beoefenen van de geneugtes. De passieve houding van het gezegde spreekt boekdelen ‘Als ik de wijsheid in pacht had’…

Ik wil graag een lans breken voor de film Independence day als modern visionaire klassieker. Ruim tien jaar voor Al Gore met zijn documentaire An inconveniënt truth kwam, voorspelde deze film reeds wat ons te wachten staat als we op de huidige voet verder leven.

Het plot: Aliens (lees: de mens) willen onze planeet overnemen en zeggen tegen de president van de Verenigde Staten dat ze als sprinkhanen de aarde zullen leeg roven van al haar energie om erna door te hoppen naar de volgende planeet.

Even ervoor blijkt de mens allang te weten dat de aliens eraan zouden komen door een gecrasht ruimteschip, maar ze hielden het geheim omdat ‘men’ het niet wilde weten.

De boodschap van de film: wanneer alle landen eendrachtig de gezamenlijke vijand aanpakken, komt er vrede op Aarde.

Tot zover de utopie. Helaas worden we geconfronteerd met de dystopische realiteit van de mens die het liefst z’n kop in het zand steekt volgens het eeuwenoude Augustinus-adagium “Geef me matigheid, maar nu nog niet”. Hoe leef je, als je zoals de mens niet prudent bent?

Plato-expert Emma Cohen de Lara “De Grieken zijn functioneel in het denken. Als je deugden mist, dan disfunctioneer je. Je ontwikkelt niet als mens, maar struikelt door het leven.“

‘Let er dus goed op welke weg u bewandelt, gedraag u niet als dwazen maar als verstandige mensen. Gebruik uw dagen goed’, staat er in de bijbel. Mooi gezegd, maar waar vinden we de route naar het gewenste pad? Hoe raken we in staat onze daden te wegen en ze naar waarde te kunnen schatten? Hoe worden we wijze, voorzichtige mensen?

Onze zeven gasten orakelen ons door hun gedroomde landschappen. Zo neemt jezuïet Bastiaan van Rooijen ons mee op zoektocht naar de wijsheid middels de bijbelse Job. “Job durft na te denken. De God waarmee je een contract kunt afsluiten bestaat niet. Maar wie is God dan? Het antwoord wat Job krijgt is een manifestatie van God in de natuur. Hij zegt: kijk om je heen: het leven gaat verder. Je wordt uitgenodigd daaraan deel te nemen.”