Dominee Frans Mallan (1925-2010) bereikte in zijn eigen kring bij leven al een staat van heiligheid. Niet dat het daar de geboren Rotterdammer om te doen was en niet dat hij zich daarop liet voorstaan. Maar geheel onverschillig liet hem dat bij gelegenheid ook weer niet. Zo is er het verhaal - opgenomen in zijn biografie van John Mastenbroek - dat hem eens gevraagd werd om de Heere in het gebed te smeken om regen. Het was al heel lang kurkdroog geweest. Diezelfde avond ging het regenen.
Mallan: "Ik stond voor het raam naar de regen te kijken. Toen kwam in mij de pauw overeind." Om daar vervolgens de staf over te breken en gepaste nederigheid te betrachten.
Kerkhistoricus John Exalto, kenner van de bevindelijke ultraorthodoxie in ons land, noemt Mallan 'een calvinistische heilige'. Dat is in deze kringen een niet aanvaardbare aanduiding, want heiligenverering is rooms. Maar toch, een jongetje dat op zijn zesde 'vader Brakel' al las "in oude druk", domineetje speelde en liever las dan zich met vriendjes vermaakte, dat kon een vingerwijzing Gods zijn naar een bijzondere bestemming.
Binnen zijn kerkgenootschap was Frans Mallan een kampioen van de enige waarheid
willem van der meiden
Mallan werd op jeugdige leeftijd bekeerd. Hij kon van het moment van die ingreep in zijn leven minutieus verslag doen, niet hoogmoedig, maar met grote zekerheid. Hij kwam er vele malen op terug als hem daarnaar werd gevraagd. Zo'n bewezen bekering geeft je in bevindelijk gereformeerde kring een status aparte, en die heeft Frans Mallan zijn hele leven bekleed.
Expert
Hij werd predikant in de Gereformeerde Gemeenten en na een kerkscheuring in 1953 in het kleine kerkgenootschap van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Hij diende daarin de gemeenten van Veenendaal, Gouda, Vlaardingen, Rhenen en Alblasserdam. Binnen deze 'minizuil' ontwikkelde hij zich tot leider, spreekbuis, verbindende figuur, hoofdredacteur van het weekblad De Wachter Sions en werd hij door velen op het schild geheven.
Daarbij speelde zijn bekeringsverhaal een grote rol en hij werd op dat terrein als een expert gezien. Mensen die vergelijkbare ervaringen hadden gehad wendden zich tot dominee Mallan om hun verhaal te laten toetsen op waarheid en waarachtigheid. Want aantoonbare bekering is in deze kringen het toegangsbiljet voor de hemel, alle anderen zullen verteren in de hel. Zo kreeg Mallan een status die hij nu eens ver van zich afwierp, dan weer minzaam toeliet.
Mensen die vergelijkbare ervaringen hadden gehad wendden zich tot dominee Mallan om hun verhaal te laten toetsen op waarheid en waarachtigheid
willem van der meiden
Binnen zijn kerkgenootschap was Frans Mallan een kampioen van de enige waarheid. Bij conflict en kerkscheuring gold zijn mening als het onfeilbare kompas. Hij werd 'paus' genoemd door buitenstaanders, en die - natuurlijk verwerpelijke - aanduiding gaf zijn positie toch wel aardig weer. Mallan stierf tien jaar geleden en werd vanuit vier Alblasserdamse kerkgebouwen uitgeleide gedaan. Vijfduizend mensen waren daarbij aanwezig, foto's tonen een enorme zwarte golf met talloze hoeden.
Rechterzijde
Voorganger Roos, predikant te Barneveld, prees zijn collega regelrecht de hemel in en meer dan dat. Frans Mallan zou plaatsnemen aan de rechterzijde van Christus en hem bijstaan bij het oordeel over ieders eeuwige bestemming. Dat Mallan geen gewone dood was gestorven werd al gesuggereerd in enkele overlijdensadvertenties. Daarin werden Bijbelteksten gebruikt over het lot van Henoch, die 'met God wandelde' (Genesis 5:24) en over het verscheiden van de profeet Elia die met toeters en bellen in de hemel werd opgenomen ('Mijn vader, mijn vader, wagen Israëls en zijne ruiteren', 2 Koningen 2: 12).
Ik heb afgeleerd om over zulke voorgangers en hun vereerders denigrerend te doen. Er zit een enorme oprechtheid in dit type bevindelijk protestantisme, al schuilt er onder de oppervlakte vaak het addertje van de hypocrisie. Mijn kennissen in deze wereld heb ik hoog en met een van hen - een collega uit de kring van de grotere Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Noord-Amerika - had ik zo af en toe interessante gesprekken over actuele ontwikkelingen. Toen ik hem vroeg wat hij vond van deze 'bevordering tot heerlijkheid' van Frans Mallan klemde hij de kaken op elkaar en zweeg, maar ik zag de veroordeling in zijn ogen. Want ook in deze kringen is hovaardij zondig. Heilig is alleen de Heere.
