'Drank maakt meer kapot dan je lief is. Sommige vormen van religie ook helaas'

Nu er weinig avondvergaderingen zijn, kijk ik af en toe naar een serie op Netflix. Zo zag ik onlangs Unorthodox. Hoofdpersoon Esty – prachtig vertolkt door de Jiddisch sprekende actrice Shira Haas – breekt daarin met haar ultraorthodoxe joodse gemeenschap en vindt zichzelf moeizaam opnieuw uit.

De symboliek is af en toe ‘over de top’ en hier en daar zou het genuanceerder mogen. Maar mij trof de manier waarop de kijker wordt meegenomen in een prachtige, unieke, maar ook beklemmende wereld. Doordrenkt door de theologie die hier het hele leven en denken bepaalt. Dat de hoofdpersoon in haar gearrangeerde huwelijk op seksueel gebied ‘niets klaarspeelt’ en dus ook niet zwanger wordt, is haar schuld en haar lijdensweg. Als vrouw heeft zij immers de taak om haar man ter wille te zijn met het doel om kinderen te baren. Veel kinderen.

Een paar dagen na het kijken belde een mij onbekende vrouw. Of ik ‘van het pastoraat was’ en of ik dan misschien tijd had om met haar te praten. Aan de telefoon, op veilige afstand dus. Heel veilig, want ze woont honderd kilometer bij mij vandaan.

Haar verhaal was schrijnend. Er was jaren geleden in haar leven iets erg misgegaan en haar rol in dat verhaal was niet fraai inderdaad. Sindsdien wordt ze door angstige dromen en destructieve gedachten achtervolgd. God zou haar op de proef hebben gesteld en zij had jammerlijk gefaald. Daarvoor moest ze nu al boeten en na haar dood eeuwig branden in de hel. De visioenen die ze beschreef deden me denken aan de prachtige maar ook gruwelijke fresco’s in de kathedraal in Florence. Haar beelden zijn helaas niet terug te voeren op een bezoek aan deze mooie stad. Wel op de verhalen en de godsbeelden die ze in haar leven tot nu toe heeft meegekregen. Eerst in een orthodox protestants gezin, later in een evangelische gemeenschap.

In ons lange gesprek heb ik geprobeerd om met behulp van haar bekende woorden en verhalen, een haar onbekende vergevende en liefdevolle God tevoorschijn te roepen. Ik vrees dat ik dat niet zo levendig kan als middeleeuwse schilders en zich orthodox noemende predikers dat zouden kunnen. Op haar verzoek heb ik zo dichtbij en liefdevol als maar mogelijk is via de telefoon, met haar gebeden.

‘Drank maakt meer kapot dan je lief is’, aldus Postbus 51. Sommige vormen van religie ook helaas.