Mijn oud-voorzitter in Vrijburg was er onverbiddelijk over: geen politiek op de kansel! Hij wist van mijn betrokkenheid bij de politiek en hij vond dat prima, zolang ik er maar in mijn vrije tijd mee bezig was. Zijn voorzichtigheid kwam niet uit de lucht vallen. Hij had de veelbewogen jaren zeventig en tachtig meegemaakt in Vrijburg waarin politieke vraagstukken en acties voor een gepolariseerde sfeer in de gemeente hadden gezorgd. Het ging toen om kwesties als de kernwapens. Een deel van de gemeente protesteerde mee, een ander deel verzamelde zich in een verband met de veelbetekenende naam ‘waakt en weegt’. Naar die tijd wou mijn voorzitter niet meer terug en ik snapte dat goed.
Tegelijkertijd kun je, als je de Evangelische boodschap ernstig neemt, niet afzijdig blijven van maatschappelijke vraagstukken. Het verhaal van Jezus is bij uitstek gericht op de ander (in nood) en Jezus roept ons op om vooral niet onverschillig te zijn. “Geen politiek, wel maatschappelijk betrokken”, spraken wij met elkaar af en sindsdien probeer ik mij daaraan te houden. Al blijft het wel een spannende kwestie. Want op welk moment moet je wel politiek worden, als je trouw wil blijven aan je overtuigingen? Welke uitspraken van Baudet en Wilders kun je nog onweersproken laten vanuit een geloofsgemeenschap? En tegen Poetin mogen we ons toch zeker wel keren!
In de regel houd ik mij vooralsnog aan de stelling: geen politiek op de kansel. Maar hoe zit het met de kansel in de politiek?
joost röselaers
Het zijn vragen en dilemma’s waar onder andere Dietrich Bonhoeffer uitgebreid over nagedacht heeft. Uiteindelijk besloot hij tot handelen en was hij betrokken bij de mislukte aanslag op Adolf Hitler. Na deze aanslag werd Bonhoeffer gevangengezet en uiteindelijk vermoord. Maar tot het einde toe bleef hij achter zijn (theologisch) besluit staan. Op een zeker moment mag je niet meer afzijdig blijven.
In de regel houd ik mij vooralsnog aan de stelling: geen politiek op de kansel. En blijven wij alert actuele politieke ontwikkelingen en uitspraken volgen. Maar hoe zit het met de kansel in de politiek? De afgelopen jaren ben ik druk bezig om het gesprek over religie, waarden en het goede leven te stimuleren binnen D66. Als hoofdredacteur van het tijdschrift Idee van de Mr. Hans van Mierlostichting besprak ik thema’s als visie, vergankelijkheid, ontwrichting, religie. Theologen en filosofen leverden er bijdragen aan en dat werd binnen de partij zeer gewaardeerd. Binnen het landelijk team Verantwoord Gedrag van D66 heb ik nagedacht over de waarden waar de partij voor staat en waar verantwoord gedrag op te baseren valt. Het was voor veel partijleden onwennig om daarover in gesprek te gaan. Maar het leverde verrassend mooie gesprekken op die ons hielpen om vijf gedeelde waarden te ontdekken.
De vragen ‘wat bindt ons?’ en ‘waartoe zijn wij op aarde?’ worden dikwijls overgeslagen in de politiek
joost röselaers
De vragen ‘wat bindt ons?’ en ‘waartoe zijn wij op aarde?’ worden dikwijls overgeslagen in de politiek. De politiek laat zich vooral leiden door de waan van de dag. Het valt mij op dat ‘de kansel’ in de politiek op prijs gesteld wordt (zolang het maar niet te prekerig wordt). Sterker, er is zelfs een verlangen naar. Want de politiek bezit de taal niet meer om te spreken over waarden en wat ons bindt. Ik durf te stellen dat veel van de grote onderwerpen van deze tijd ook een spirituele dimensie hebben. Dat het ten diepste spirituele vragen zijn. Wie zijn wij? Wat bindt ons? En mag ik er zijn? Mag ik er zijn als vluchteling, als bipolair iemand, als nabestaande van slaafgemaakten, als boze witte man uit Purmerend? Wij hebben als geloofsgemeenschappen de taal om deze spirituele dimensie aan te spreken. En de samenleving verlangt ernaar, daar ben ik van overtuigd. En de tijden zijn ondertussen echt voorbij (ook bij D66!) dat kerken en andere geloofsgemeenschappen niet beschouwd worden als een gerespecteerde gesprekspartner. Het is nu aan hen om schroom te overwinnen. Als Mohammed niet naar de berg komt, moet de berg maar naar Mohammed. Geen politiek dus op de kansel, maar graag meer kansel in de politiek!
Joost Röselaers is predikant van Vrijburg Amsterdam en hoofdredacteur van Idee, het tijdschrift van de Mr. Hans van Mierlostichting.
