Wie zeer thuis is in de Spaanse hoofdstad Madrid ziet naar verluidt al aan het begin van de speelfilm Madres Paralelas dat het luxueuze en gestileerd ingerichte appartement van hoofdpersoon Janis (een rol van actrice Penélope Cruz) gevestigd is aan het Plaza de las Commendadoras. Het is een oud plein niet ver uit het centrum van Madrid, met pal naast de felrode deuren die toegang geven tot de galerij van het appartementencomplex een sympathiek cafeetje genaamd Café Moderno. Daar zit Janis op het terras om een koffie verkeerd te drinken en op haar roze smartphone te kijken.
De nieuwste speelfilm van de gevierde Spaanse regisseur Pedro Almodóvar opende dit jaar het filmfestival van Venetië. Dat zegt iets over de statuur van deze filmmaker die in Nederland waarschijnlijk het succesvolst was met zijn film Hable con Ella in 2002. Wat merkwaardig is aan zijn huidige film Madres Paralelas is in wezen wat zo kenmerkend is voor zijn totale, omvangrijke oeuvre: zijn films zijn melodrama’s (in de betekenis van overdreven dramatische vertellingen), maar zijn tegelijkertijd erg vakkundig gemaakt, bevolkt met altijd overtuigende acteurs en kunnen ondanks die soms dramatische overdaad toch daadwerkelijk ontroeren.
Almodóvar's films zijn melodrama’s, maar zijn tegelijkertijd erg vakkundig gemaakt, bevolkt met altijd overtuigende acteurs en kunnen ondanks die soms dramatische overdaad toch daadwerkelijk ontroeren.
jurgen tiekstra
Typisch is de opening van de film: Janis is een professioneel fotograaf die een forensisch archeoloog moet portretteren. De man zelf is allesbehalve een studieus figuur met een weke kin, maar een robuuste kerel, met een krachtige kop, zich kledend in een donker leren jack, die haar diep in de ogen kijkt als zij hem daartoe de gelegenheid geeft.
In de marge van de fotosessie legt Janis hem een zware kwestie voor: in haar geboortedorp moet een massagraf liggen, vol familieleden die slachtoffer zijn geworden tijdens de decennialange dictatuur van de Spaanse generaal Franco. Zij wil een opgraving, maar dat moet natuurlijk uiterst behoedzaam gebeuren om de stoffelijke overschotten te kunnen identificeren. De archeoloog gaat respectvol met de kwestie om, maar regisseur Pedro Almodóvar brengt de beide mensen meteen met zulke sterke close-ups in beeld, tegen elkaar aan zittend achter de computer van Janis om oude familiefoto’s te bekijken, dat snel begint te dagen waar deze ontmoeting toe zal leiden. Wat volgt is een draaiend filmshot langs de zijgevel van het gebouw, gericht op een openstaande balkondeur waar een wit gordijn krachtig opbolt in de wind. De geluiden van genot dalen op de toevallige voorbijganger neer.
Zo brengt Almodovar zwaar en licht bijelkaar, waarna zijn speelfilm alsnog gaat overhellen naar het melodroma; als Janis zwanger blijkt te zijn en meerdere bizarre plotwendingen volgen. Het is subjectief of je als kijker daarin mee wilt of kunt gaan, maar duidelijk mag zijn dat de Spaanse filmmaker iets wezenlijks wil zeggen over het verleden dat een hypotheek neemt op het heden, over weerbarstige familierelaties die hun schaduw vooruit in de tijd werpen, over trauma en pijn en tranen die alsnog in iets van geluk kunnen eindigen. De film besluit met een citaat van de Uruguyaanse historicus Eduardo Galeano, die bezwoer: het verleden kan nooit het zwijgen worden opgelegd.
Madres Paralelas is vanaf 10 maart 2022 te zien in de bioscoop.
