Oké. Avondklok. Ik heb daar een mening over maar die doet nu even niet ter zake. Ik heb wel een voorstel. De komende weken om negen uur ’s avonds de televisie uit. Deur dicht, scherm op zwart. Geen Jinek noch Nieuwsuur, geen Op1, geen wetenschappers, hoogleraren, virologen, epidemiologen en zij die menen daarvoor te hebben gestudeerd. Geen opinietafels met feiten, veronderstellingen, paniek en angst. Geen voorgekookte redactionele opzetjes en vooral geen Ab Osterhaus.
En dan na negenen gewoon rust, de overgave aan het absolute niets en wachten. Wachten op inzichten, ruimte scheppen voor introspectie. Waar zijn we in terecht gekomen? Ik heb een vermoeden dat de ziel ons meer vertelt dan menig talkshow. Laten we gaan luisteren. We besparen de tafelgasten een rit in spertijd en gunnen de redacties adem in dit hijgerige jaar. En dan ergens, ik schat eind februari, nemen we de proef op de som. Zijn we ons beter gaan voelen, zo lekker los van de dagelijks waan? Of hadden we ontwenningsverschijnselen, zonder het angst en onvrede-infuus? Misschien wordt het leuker. We gaan het proberen. Als het aan mij ligt.
Kingdom of silence
De afgelopen weken heb ik ver na spertijd televisie gekeken. Kingdom of Silence was bepaald geen rustgevende documentaire voor het slapen gaan. Van de journalist Kashoggi weten we hoe hij in Istanboel gruwelijk aan zijn einde is gekomen. De docu schilderde de weg ernaar toe. In zijn jonge jaren was Kashoggi bevriend met Osama Bin Laden, maar de wegen scheidden. In het Saoedische koningshuis raakte hij bevriend met de verkeerde tak, die bij de troonwisseling in 2016 in ongenade viel. Vanaf dat moment werd Kashoggi hoofdpersoon in de kroniek van een aangekondigde dood. Het dreef hem in 2017 op de vlucht naar het vrije Amerika, dat onder Trump een nog trouwere vazal van de Saoedische dictatuur werd. Hij verdroeg zijn ballingschap niet en bleef kritisch schrijven.
De documentaire had iets van een roadmovie, met een landschap dat voortdurend verandert, in brand staat en dan weer even opademt in de hoop op rust, vrede, democratie. Tegen die achtergrond een man die weigert zijn pen neer te leggen. Zijn moed kreeg geweld als antwoord. Tot in de ambassade hoorden we de uitwisselingen over de aanstaande moord. Schaamteloos. Gelukkig bleef de zaag ons bespaard. Die hem in stukken sneed.
Verloren jongens
Iets rustgevender was Verloren Jongens van de KRO-NCRV, waarin de jonge Liyed werd opgespoord. Hoewel? Met vriend Mohammed kwam hij naar Europa. Hij was veertien jaar. Na een verblijf in een Amstelveens gezin verdween hij als kind-vluchteling van de radar. Het speurwerk van de redactie onthulde hoe talloze jongens in Europa een bestaan zoeken en zonder woon- of verblijfplaats overleven. Aan de hand van zijn berichten op de sociale media kon de reis van Liyed worden gereconstrueerd. Hij bleek afkomst uit Tunesië niet uit Syrie.
Zijn oom werd opgespoord en daarna zijn vader. Die hief de handen ten hemel. Italië bleek het enige perspectief voor de opgroeiende jeugd. Hij had flink gedokt voor de reis van zijn zoon, een minieme garantie voor een veilige overtocht. Hij hoopte dat Liyed het zou halen. Ook zijn volgende zoon stond in de startblokken om de sprong te wagen. Uiteindelijk werd Liyed in Straatsburg gevonden, waar journalist Tom Kleijn hem ontmoette. Op straat. Diefstal, drank en drugs waren voor hem inmiddels de motor in dit veelbelovende Europa. En de vooruitzichten waren niet goed.
Het afscheid van de twee trof mij het meest. Twee mensen uit twee werelden die elkaar waarnemen, maar niet raken. Op sociale media bestaat een parallelle wereld die een hardnekkige droom voedt die nergens realiteit wordt. Jonge vluchtelingen presenteren er hun succesverhalen. Falen is geen optie. Ook dat hoort bij Europa. Wees trots vader, je zoon redt het! Het drijft nieuwelingen de boten in. Zij betalen de prijs voor het ontbreken van een faire immigratiepolitiek. Ik wist niet of ik boos moest worden op de vader van Liyed of medelijden moest hebben. Maar deed mijn mening er toe? Ik ging slapen. Ik lag wakker.
God, Jesus, Trump
Ook op de late avond: de tweede aflevering van God, Jesus, Trump, waarin Tijs van den Brink christelijke Trumpstemmers bezocht die hij steevast zijn medebroeders en zusters bleef noemen. Al mijn ideeën over een inclusieve en diverse samenleving leken hier de prullenbak in te kunnen. Ik zocht verwoed naar wat deze mensen bezielde.
Dat kwam slechte op één moment. De Amerikaanse Mike Hodgson en Calvin Nicholson waren de vleesgeworden 'American Dream'. Niet van het succesverhaal, maar van dood en opstanding. Zij konden het uitleggen: de overheid hoort niet voor jou te zorgen. En evenmin een vangnet te zijn. Je bent zelf verantwoordelijk voor je daden. En dus ook voor je stommiteiten. Mike was al drie keer failliet gegaan. En drie keer overeind gekomen. Christelijker kun je het niet krijgen. Zelf doen. Sterk zijn. Zelf opstaan uit je graf. Het is niet voor watjes. En daarom dat doorgeladen wapen naast hem. En daarom Trump. Zo waarlijk helpe mij God. Begreep ik het? Nee. Maar is het niet dezelfde droom van overmoedige kracht die jongetjes in Noord Afrika in wrakke bootjes doet stappen?
Wel kijken, kan voor 21.00u: De wereld van de Chinezen van Ruben Terlou. Hoeft geen aanbeveling. Briljante serie.
